İnsanı insandan ayıran nedir?

İnsanı diğer canlılardan ayıran en temel özellik; aklının olması ve dolayısıyla düşünebiliyor olmasıdır. Peki, insanı insandan ayıran en temel özellik nedir?

Denilebilir ki; her insan birbirinden zaten farklıdır. Her insan ayrı bir yüze, ayrı bir şekle sahiptir. Parmak izi farklı, sesinin rengi farklı. Aslı başka, nesli farklı. Yani her bir insan birey olarak farklı. Bütün bu farklar doğrudur ve gerçektir. Ama insanı insandan ayırmaya yeter mi acaba? Bence insanı insandan ayırmak için bunlar yeterli değildir. İnsanı insandan ayırmak için başkaca özellikler aramalıyız. Örneğin; bir başkasının derdi ile dertlenip, derman arama derdine düşüyor mu? Aç olanla acıkıp, üşüyenle üşüyor mu? Bir tas çorbayı paylaşıp, üşüyene bir yorgan örtüyor mu? Sevmediği, beğenmediğinden değil de, en sevdiğinden verebiliyor bölüşebiliyor mu? Mesela kendi aleyhine, yakınlarının aleyhine de olsa, sözün doğrusunu söyleyebiliyor mu? Kızgınlık duyduğu bir kişi ya da toplulukla ilgili olarak adaleti elden bırakmadan davranabiliyor mu? Peki insanlara iyiyi, güzeli ve hakkı tavsiye ediyor ve her tavsiyesini önce kendisi yaşıyor mu? Özü başka sözü başka değil de, özü sözü bir olabiliyor mu? Kıskançlık duygularını bastırıp, kendisi için istediğini bir başkası için de isteyebiliyor mu?

Velhasıl; öyle kolay değildir insanı insandan ayırmak. Ancak zor olsa da, bu yolla insanları tanımalıyız. Nerede doğduğu, ne iş yaptığı, makamı, malı mülkü nedir diye bakmadan, insani özellikler aramalıyız. Erdem ve ahlakın evrensel dili, her yer ve zamanda anlaşılır olmuştur. Yeter ki o sese kulak verelim. O zaman doğru insanların sesleri süsleyecek gökkubbeyi.

Halil Alptekin

Önceki Sonraki